Specustawa a prawo pracy

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 374 z późn.zm.), która weszła w życie 1 kwietnia 2020 r. wprowadza szereg zmian w prawie pracy. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

Praca zdalna

Pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).

Jeśli jednak pracodawca nie ma możliwości stworzenia pracownikowi warunków do wykonywania pracy zdalnej, a pracownik był gotów do jej wykonywania, przysługuje mu wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Gdy zatem pracownik nie może świadczyć pracy ani w zakładzie pracy ani innym miejscu, a przyczyny tego leżą po stronie pracodawcy (zamknięcie zakładu pracy w związku z epidemią są takim przypadkiem) pracownikowi należy się wynagrodzenie. Pracodawca w takich przypadkach może liczyć na wsparcie tzw. Tarczy Antykryzysowej, o czym mowa w artykule na naszej stronie pt. „Tarcza Antykryzysowa – wsparcie pracodawcy”.

Elastyczny czas pracy

Pracodawca dotknięty skutkami epidemii koronawirusa będzie mógł skrócić dobowy czas nieprzerwanego odpoczynku dla pracownika z obecnych 11 godzin do 8 (z gwarancją oddania pracownikowi równoważnego odpoczynku w okresie 8 tygodni), a tygodniowy cza takiego odpoczynku – z 35 do 32 godzin. W porozumieniu ze  związkami zawodowymi albo gdy nie ma związków z przedstawicielami pracowników – będzie mógł też wydłużyć dobowy wymiar czas pracy do 12 godzin (równoważny system czasu pracy) oraz okres rozliczeniowy do maksymalnie 12 miesięcy.

Zasiłek

W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do których uczęszcza  dziecko, z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu  konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem do 8 lat przysługuje dodatkowy zasiłek  opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni. Nowe brzmienie powyższej ustawy, obowiązujące od 1 kwietnia 2020 r. zakłada przyznanie kolejnego dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla ubezpieczonego zwolnionego od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad  dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat, w wymiarze 14 dni. Do okresu kolejnych 14 dni nie wlicza  się dotychczas wykorzystanego okresu dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Ponadto zakłada się poszerzenie kręgu osób uprawnionych do dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zasiłek ten będzie przysługiwał również ubezpieczonemu zwolnionemu od  wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo orzeczeniem o niepełnosprawności.

Niezdolność do pracy

Nowe regulacje zakładają wydłużenie terminu ważności orzeczeń o częściowej niezdolności do pracy, o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, o okolicznościach uzasadniających ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego, wydanych przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na czas określony, stanowiących podstawę do przyznania świadczenia, których ważność upływa w terminie do 30 dni od dnia wejścia w życie specustawy. Będą one ważne przez okres kolejnych 3 miesięcy od dnia upływu terminu jego ważności, w przypadku złożenia wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres przed upływem terminu ważności tego orzeczenia.

Badania lekarskie

Specustawa zawiesza obowiązek wykonywania okresowych badań lekarskich i badań psychologicznych, przewidzianych w Kodeksie Pracy. Zaś po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 60 dni od dnia odwołania  danego stanu.

Pracownik obcokrajowiec

Pobyt cudzoziemców w czasie przedłużonego terminu do złożenia wniosku uznaje się za legalny pod warunkiem, że cudzoziemiec w terminie 30 dni od dnia następującego po dniu odwołania zagrożenia epidemicznego złoży odpowiedni wniosek. Podobnie, w przypadkach, w których ostatni dzień ważności zezwolenia na pracę przypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii, ogłoszonego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2, okres ważności zezwolenia na pracę ulegnie przedłużeniu z mocy prawa do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.

Jeżeli w oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, wpisanym do ewidencji  oświadczeń, wskazano okres pracy, którego koniec przypada w okresie stanu zagrożenia  epidemicznego lub epidemii, ogłoszonego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2,  cudzoziemiec będzie mógł, bez zezwolenia na pracę, wykonywać pracę określoną oświadczeniem na rzecz podmiotu, który złożył oświadczenie, w okresie lub okresach nieobjętych oświadczeniem do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.