Wyrok w „zawieszeniu”. Jak warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności?

Wyrok w zawieszeniu, czyli zawieszenie warunkowe wykonania kary, jest jednym z rozwiązań stosowanych przez sądy w polskim systemie prawnym, uregulowanym w przepisach kodeksu karnego. Mechanizm ten jest jednym ze środków związane z poddaniem sprawcy próbie co pozwala na uniknięcie odbycia kary pozbawienia wolności, pod warunkiem spełnienia określonych zobowiązań i przestrzegania porządku prawnego w okresie próby. W niniejszym artykule omówimy kluczowe aspekty tego rodzaju wyroku, w tym jego warunki, zasady i konsekwencje jakie niesie za sobą ta instytucja prawna.

Czym jest wyrok w zawieszeniu?

Jest decyzją sądu, którą Sąd podejmuje w chwili orzekania o karze wobec sprawcy przestępstwa. Wydany zostanie wyrok skazujący oskarżonego za popełniony czyn, w którym zostanie orzeczona kara pozbawienia wolności w wymiarze określonym przez Sąd z jednoczesnym zawieszeniem jej wykonania na określony czas.

Dzięki możliwości warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności, można uniknąć bezpośredniego umieszczenia w zakładzie karnym, jednak zobowiązany jest do przestrzegania prawa w trakcie okresu warunkowego zawieszenia kary oraz wykonania dodatkowych nałożonych obowiązków przez sąd. Kara pozbawienia wolności w zawieszeniu jest rozwiązaniem stosowanym głównie wobec sprawców drobniejszych przestępstw oraz osób, które wcześniej nie były karane.

W jakich przypadkach można zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności?

Sąd może orzec o zawieszeniu kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.

Warunki zawieszenia wykonania kary wobec sprawcy przestępstwa

Zawieszając wykonanie kary, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa.

Warunki zawieszenia kary wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim

Wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim oraz sprawcy przestępstwa określonego w art. 178a § 4 (prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego) sąd karę może zawiesić  jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach. 

Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności przez Sąd a obowiązki skazanego w okresie próby wynikające z kodeksu karnego

Zawieszenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się wyroku.  W wypadku zawieszenia kary wobec sprawcy młodocianego oraz sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, okres próby wynosi od 2 do 5 lat.

Zawieszając wykonanie kary, sąd może w okresie próby oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc sprawcom.

Dozór jest obowiązkowy wobec młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawcy określonego w art. 64 § 2 lub art. 64a, a także w stosunku do sprawcy popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych oraz sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej.

Dodatkowe obowiązki w okresie próby nałożone na sprawę, któremu zawieszono karę

Zawieszając wykonanie kary, sąd zobowiązuje, a jeżeli orzeka środek karny, może zobowiązać skazanego do:

• informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby,
• przeproszenia pokrzywdzonego,
• wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,
• wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu,
• powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,
• poddania się terapii uzależnień, 6a) poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji,
• uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,
• powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,
• powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób,
• opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
• innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa.

Zalety i wady wyroku w zawieszeniu

Warunkowe zawieszenie niesie za sobą wiele korzyści, zarówno dla skazanego, jak i dla społeczeństwa. Sąd może zawiesić karę, co pozwala na resocjalizację sprawcy w warunkach wolnościowych, ogranicza koszty związane z utrzymaniem osób w placówkach penitencjarnych, a także daje możliwość naprawienia szkód wyrządzonych przestępstwem.

Jednak wyrok w zawieszeniu ma również swoje ograniczenia. W przypadku naruszenia porządku prawnego lub braku realizacji nałożonych obowiązków, skazany może trafić do więzienia, co powoduje, że kara staje się bardziej dotkliwa.

Warunkowe zawieszenie wykonania kary a zarządzenie wykonania kary przez Sąd

Zarządzenie wykonanie zawieszonej kary następuje, jeżeli skazany w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Sąd zarządza wykonanie kary wobec skazanego za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą.

Z kolei, sąd może zarządzić wykonanie kary w zawieszeniu, jeżeli skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż określone w § 1, albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków, środków kompensacyjnych lub przepadku.

Zarządzenie wykonania orzeczonej kary nie może nastąpić później niż w ciągu roku od zakończenia okresu próby.

Czy wyrok w zawieszeniu zostaje wpisany do rejestru skazanych? Czy po pozytywnym przebiegu okresu próby można starać się o zatarcie skazania?

Tak, po wydaniu wyroku obejmującego warunkowe zawieszenie, figuruje on w KRK, jednak po zakończeniu okresu próby, który wnosi wynosi od roku do trzech lat i spełnieniu przez skazanego wszystkich nałożonych na niego obowiązków, może wystąpić o zatarcie skazania. Oznacza to, że informacja o wyroku zostaje usunięta, a osoba ta ponownie uzyskuje status osoby niekaranej.

Autor:

Oliwia Babiarz

21.11.2024 r.