Przestępstwa przeciwko mieniu. Przedmiot przestępstw przeciwko cudzemu mieniu – kodeks karny, m.in. art. 278, 280, 288 kk

Przestępstwa Przeciwko Mieniu w Kodeksie Karnym

Przestępstwa co do mieniu są jednym z najczęściej spotykanych rodzajów przestępstw w polskim Kodeksie karnym. Obejmują one czyny, które naruszają prawo własności lub posiadania cudzej rzeczy. Wśród nich najczęściej wymienia się kradzież, przywłaszczenie, oszustwo oraz rozbój.

Przykłady przestępstw przeciwko mieniu, cudzemu mieniu – Kodeks Karny

Art. 278 i następne – Kradzież

Zgodnie z art. 278 Kodeksu karnego, kradzież to zabór cudzej rzeczy ruchomej w celu jej przywłaszczenia. Sprawca takiego czynu podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W wypadku mniejszej wagi, możliwe jest nałożenie na sprawcę kary ograniczenia wolności albo sprawca podlega grzywnie. Niniejsze przestępstwo ma też odniesienie do kradzieży karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego, programu komputerowego czy kradzieży energii. Z kolei art. 279 kk przewiduje, że kto kradnie z włamaniem, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 280 – Rozbój

To przestępstwo, które charakteryzuje się użyciem przemocy lub groźby jej natychmiastowego zastosowania w celu zaboru cudzej rzeczy.

Zgodnie z art. 280 § 1 kk, przestępstwo to polega na tym, że sprawca, aby osiągnąć korzyść majątkową, stosuje przemoc wobec osoby, grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, a następnie dokonuje zaboru mienia. Jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20.

Art. 281 – Kradzież rozbójnicza

Kto, w celu utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpośrednio po dokonaniu kradzieży, używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 282 – Wymuszenie rozbójnicze

Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przemocą, groźbą zamachu na życie lub zdrowie albo gwałtownego zamachu na mienie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym albo do zaprzestania lub ograniczenia działalności gospodarczej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 284 – Przywłaszczenie

Przestępstwo przywłaszczenia, określone w art. 284 § 1 przewiduje, że kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli czyn określony w § 1 popełniono popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. Tej samej karze podlega, kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą kartę uprawniającą do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego.

W sytuacji, gdy sprawca dopuszcza się tego przestępstwa w stosunku do mienia znacznej wartości, kara ta może być wyższa.

Art. 286 – Oszustwo

Zgodnie z art. 286 Kodeksu karnego, Kto dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 286, co polega na osiągnięciu korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Tej samej karze będzie podlegać osoba, która żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.

Art. 288 – Zniszczenie cudzej rzeczy

Kto cudzą rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. §2 niniejszego przepisu przewiduje, że sprawca czynu określonego w § 1 jeśli stanowi wypadek mniejszej wagi jest obarczona niższą odpowiedzialność karną.

Art. 291 – Paserstwo

Kto rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 292 – Paserstwo nieumyślne

Kto rzecz, o której na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i może przypuszczać, że została uzyskana za pomocą czynu zabronionego, nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2

Obostrzenie odpowiedzialności karnej wobec sprawców – art. 294 kk

Obostrzenie odpowiedzialności wobec sprawców przestępstw przeciwko mieniu polega na zaostrzeniu kar w sytuacjach, gdy popełniony czyn cechuje się szczególną szkodliwością społeczną lub okoliczności jego popełnienia są wyjątkowo niebezpieczne. Przepisy Kodeksu karnego przewidują kilka sytuacji, w których odpowiedzialność sprawców przestępstw przeciwko mieniu, takich jak kradzież, rozbój, oszustwo czy przywłaszczenie, jest zaostrzona.

Przypadki obostrzenia odpowiedzialności:

1. Rozbój z użyciem niebezpiecznego narzędzia (art. 280 § 2):
– Jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym narzędziem, kara pozbawienia wolności wynosi od 3 do 15 lat. Tego rodzaju zachowanie jest uważane za szczególnie niebezpieczne ze względu na bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia ofiary.

2. Kradzież z włamaniem (art. 279):
– Kradzież połączona z włamaniem (czyli przełamaniem zabezpieczeń chroniących mienie, np. do mieszkania, samochodu) podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat. W przypadku kradzieży bez włamania kara ta jest znacznie łagodniejsza.

3. Przywłaszczenie rzeczy powierzonej (art. 284 § 2):
– Sprawca, który przywłaszcza sobie powierzone mu mienie, np. samochód z wypożyczalni lub środki pieniężne powierzone mu w ramach umowy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W odróżnieniu od zwykłego przywłaszczenia, tutaj sprawca nadużywa zaufania pokrzywdzonego.

4. Oszustwo na dużą skalę (art. 294):
– Jeżeli wartość szkody wyrządzonej przez oszustwo przekracza określoną ustawowo kwotę (mienie znacznej wartości, czyli ponad 200 000 zł), sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat. W przypadku oszustwa mniejszej wagi kara jest znacznie niższa.

5. Kradzież, przywłaszczenie lub oszustwo dotyczące mienia znacznej wartości (art. 294):
– Przestępstwa dotyczące mienia znacznej wartości (czyli o wartości przekraczającej 200 000 zł) skutkują surowszą odpowiedzialnością. W takich przypadkach kara pozbawienia wolności wynosi od roku do 10 lat.

6. Działanie w warunkach recydywy (art. 64 KK):
– Sprawca, który popełnia przestępstwo przeciwko mieniu, będąc uprzednio skazanym za podobne przestępstwo i odbył karę pozbawienia wolności za te czyny, podlega surowszej karze – może zostać skazany nawet na karę przewidzianą w górnej granicy powiększoną o połowę.

Uwaga!

§ 3 ww. przepisu przewiduje najsurowsze kary, bowiem kto dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 278§ 1, 1a, 2, 3a lub 5, art. 279 § 1, art. 280 § 1, art. 281, art. 282, art. 284 § 1 lub 2, art. 285 § 1, art. 286 § 1 lub 2, art. 287 § 1, art. 288 § 1 lub 3, art. 290 § 1 lub w art. 291 § 1, w stosunku do mienia o wartości większej niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20

Obostrzenia te mają na celu skuteczniejsze zwalczanie przestępczości przeciwko mieniu oraz odstraszanie potencjalnych sprawców przed popełnieniem takich czynów. W przypadku stwierdzenia szczególnie nagannych okoliczności, sąd może dodatkowo zaostrzyć wymiar kary, aby odpowiednio ukarać sprawcę i chronić społeczeństwo.

Nadzwyczajne złagodzenie kary – art. 278, 284 – 288, 289, 291, 292 lub 294. Odstąpienie od ukarania

Wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 278, 284-289, 291, 292 lub 294, który dobrowolnie naprawił szkodę w całości albo zwrócił pojazd lub dobra o szczególnym znaczenie dla kultury w stanie nieuszkodzonym, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Z kolei, wobec sprawcy przestępstwa wymienionego w § 1, który dobrowolnie naprawił szkodę w znacznej części, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Przestępstwa przeciwko mieniu są poważnym naruszeniem prawa, a ich popełnienie wiąże się z surowymi konsekwencjami prawnymi. Warto pamiętać, że nawet czyny mniejszej wagi mogą prowadzić do odpowiedzialności karnej, dlatego tak ważne jest przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony mienia.

Autor:

Oliwia Babiarz