Nowelizacja kodeksu pracy. Co zmieni się w prawie pracy?

Do Sejmu trafił projekt nowelizacji kodeksu pracy, wdrażający unijną dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE. L Nr 186, str. 105) oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE. L Nr 188, str. 79).

Projekt ustawy zakłada m. in. zmiany dotyczące urlopu opiekuńczego, urlopu rodzicielskiego, a także regulacje dotyczące równego traktowania pracowników i sposobu rozwiązania stosunku pracy, zgodnie z założeniami dyrektywy parlamentu europejskiego.

Urlop opiekuńczy nie tylko na dziecko

Już nie tylko ze względu na konieczność opieki nad dzieckiem, ale także w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych. Za członka rodziny uważa się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka.

Czas urlopu wynosić będzie 5 dni w roku kalendarzowym.

Zmiany w zakresie urlopu rodzicielskiego

Projekt ustawy przewiduje wprowadzić zmiany w kodeksie pracy również w zakresie urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego.

Zaproponowane zmiany przewidują możliwość udzielenia części urlopu macierzyńskiego odpowiednio, pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi – innemu członkowi najbliższej rodziny.

Jeśli zaś chodzi o urlop rodzicielski, przysługiwać on będzie każdemu z rodziców dziecka w wymiarze do 41 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) albo do 43 tygodni (w przypadku porodu mnogiego). Przy czym każdemu z pracowników – rodziców dziecka przysługiwać będzie wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego z wymiaru ww. urlop, a prawa tego nie można przenieść na drugiego z pracowników – rodziców dziecka.

Urlop rodzicielski może być udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia

Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej

Zainteresowanie budzi wprowadzenie nowego rodzaju urlopu. Zgodnie z nowelizacja kodeksu pracy pracownikowi przysługiwać będzie zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym, z powodu działania siły wyższej, w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika.

W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.

Elastyczna organizacja pracy

W projekcie ustawy ustawodawca prowadza pojęcie elastycznej organizacji pracy, za co uważa się uważa się pracę zdalną, system przerywanego czasu pracy, skróconego tygodnia pracy, system pracy weekendowej, ruchomy czas pracy lub system zadaniowego czasu pracy oraz obniżenie wymiaru czasu pracy.

Z takiego rodzaju organizacji pracy może skorzystać pracownik opiekujący się dzieckiem, do ukończenia przez nie 8. roku życia.

Zwiększona ochrona pracowników

Pracownicy korzystający z m. in. wyżej opisanych uprawnień są będą chronieni przed jakimkolwiek niekorzystnym traktowaniem przez pracodawcę lub negatywnymi konsekwencjami wobec pracownika z tego powodu. Ochrona będzie dotyczyć także pracownika który udzielił w jakiejkolwiek formie wsparcia pracownikowi korzystającemu z uprawnień przysługujących na podstawie przepisów Kodeksu pracy.

Zabronione jest bowiem już samo prowadzenie przez pracodawców przygotowania dotyczące zamiaru rozwiązania stosunku pracy od dnia złożenia przez pracowników odpowiedniego wniosku.

Rozwiązanie stosunku pracy z uzasadnieniem

Projekt ustawy przewiduje zmianę art. 30 kodeksu pracy, a to § 4. Wprowadza bowiem dla pracodawcy obowiązek uzasadnienia wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę również tej zawartej na czas określony.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami konieczność podawania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę dotyczy wyłącznie wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Umowa na okres próbny

Zmiany dotyczą także określenia czasu trwania umowy na okres próbny. Zgodnie z proponowanymi zmianami, umowę o pracę na okres próbny zawiera się na okres nieprzekraczający:

1) 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;

2) 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.

Złożenie wniosku w formie e-mail

Nowe przepisy przewidują możliwość zgłaszania wszelkich wniosków przez pracowników w postaci papierowej lub elektronicznej, a zatem nie ma przeciwskazań do składania wniosków poprzez e-mail.

Termin implementacji

Implementacja unijnych dyrektyw miała zostać dokonana do 1 sierpnia 2022 r. Jednakże nadal projekt ustawy nie został zatwierdzony przez Sejm. Na chwilę obecną nie wiem kiedy opisane zmiany zaczną obowiązywać. Prawdopodobny termin wprowadzenia zmian to 2023 r.